Thứ Hai, 6 tháng 9, 2010

Guitar Bass(Cover)

Mặc dù không nổi đình nổi đám bằng cây guitar trong nhạc rock,nhưng cây guitar bass vẫn đóng một vai trò quan trọng không kém. Thật vậy nếu không có âm thanh trầm trầm của cây bass làm nền, những bản heavy metal chỉ còn là những âm thanh ầm ầm chát chúa của trống và guitar. Bass vừa là cái nền,vừa nối kết giữa trống và guitar lại với nhau tạo nên một hoà âm hoàn chỉnh. Tớ còn nhớ lúc còn học lớp 7,lớp 8,lần đầu đi học đàn,tớ đã hỏi thầy dạy rằng,cây guitar bass có vai trò gì trong ban nhạc. Thầy tớ đã bảo tớ về mở một bản nhạc trên máy cassette rồi điều chỉnh phần bass xuống zero và tăng phần treble lên hết công suất thì sẽ hiểu được thiếu cây bass,một bài nhạc sẽ như thế nào. Sau này có dịp lập ban nhạc để chơi nhạc,tớ mới hiểu được sự quan trọng của một tay bass trong ban nhạc to lớn đến mức nào. Vậy mà chúng ta, những người tự cho mình là rock fan có lẽ biết nhiều về cây guitar cùng với những tay guitar huyền thoại nhưng hiểu biết của chúng ta về cây bass vẫn còn rất ít. Thật là bất công cho cây đàn có công không nhỏ trong thành công của một ban nhạc. Trên thực tế có nhiều nhóm nhạc như the Chicory Tip và Sweetwater đã chứng minh rằng không cần cây guitar , ban nhạc vẫn có thể tạo ra những ca khúc xuất sắc với tài nghệ xuất sắc của tay bassist. Hi vọng qua bài viết hôm nay,mọi người sẽ có một cái nhìn công bằng hơn về guitar bass.
*Lịch sử của cây guitar bass:

Không phải ngẫu nhiên mà tớ không xếp cây guitar bass vào họ hàng của cây guitar mặc dù chúng ta vẫn thường gọi đàn bass là guitar bass. Thật ra thuật ngữ bass guitar ra đời khá muộn, khoảng đầu thập niên 60 của thế kỉ 20 khi cây đàn contra bass (còn được gọi là arcobass hoặc double bass) được cách mạng hoá để trở thành cây bass điện ngày nay. Cây đàn bass nguyên thuỷ thuộc họ đàn viol (họ đàn dây dùng vĩ để kéo bao gồm violon, viola, violon celle và cello) xuất hiện từ thế kỉ thứ 17 với cái tên gọi đầu tiên là violon da gamba, cao khoảng 2m4 với 5 dây làm bằng ruột cừu hoặc ruột lợn (gut strings).Cũng giống như các loại đàn cùng họ, cây violon da gamba cũng được kéo bằng vĩ (bow).Có một điểm thú vị của cây đàn này là lúc đầu nó được chia ngăn (fret) giống như cây đàn bass hiện đại.Đây là một điều trái khoáy vì những nhạc cụ trong họ viol đều không chia ngăn trên cần đàn. Đến thế kỉ thứ 18, dây thứ năm và các ngăn được bỏ đi.Cây violon da gamba có hình dạng gần giống như cây contra bass sau này.

Đến thời điểm này (đầu thế kỉ thứ 18), việc chơi cây đàn có kích thước to quá khổ với những sợi dây đàn to như sợi dây thừng là một cực hình. Việc lên dây cũng như thay dây cũng tốn khá nhiều công sức. Người ta đã nhiều lần tìm cách loại cái của nợ này ra khỏi dàn nhạc để phần bè trầm cho violone ( xin đừng nhầm lẫn với violintức là vĩ cầm)và cello đảm nhiệm. Tuy nhiên những nguời có tâm huyết với cây đàn này đã một lần nữa cải tạo nó, giảm kích thước của nó xuống khoảng ngang đầu người (tức là khoảng bằng 3/4 kích thước cũ) và thay các dây ruột cừu bằng ruột mèo và thống nhất một cách lên dây chung (trước đây có đến 4 cách lên dây khác nhau).Cái vĩ cũng được bỏ đi để người chơi có thể dùng các ngón tay của mình để chơi.
Cây contra bass được cải tiến thêm vài lần nữa cho đến tận thế kỉ thứ 19 mới dừng lại.Người ta đã thử chế những cây Octobasse hay còn gọi là Grand Bass cao khoăng 15 feet ( trên 4 m),có ba dây và cần đến hai người để chơi.Tuy nhiên mọi cải tiến chẳng làm nên trò trống gì nên tất cả trước sau đều thất bại.
                                                 
                                                                  Hình minh hoạ nguời chơi contra bass của thế kỉ 18
Cây contra bass đến đầu thế kỉ 20 được giảm kích thước thêm một lần nữa,con ngựa (bridge) được nâng cao hơn và phần chân chống (tailpin) được gắn thêm ở dưới đáy để phần đáy đàn tránh tiếp xúc với mặt đất. Lần này người ta đặt cho nó cái tên arco(sidon) bass và thôi không nâng cấp cải tiến nữa. Cây arco bass được sử dụng khá nhiều trong nhạc jazz,blues,nhạc nhà thờ và nhạc semi-classic (trong nhạc classic,nguời ta vẫn sử dụng cây contra bass). Cho đến nay,cây đàn này vẫn được sử dụng trong các nhà thờ bên cạnh piano, accordeon và violin.

Vậy gọi cây đàn rắc rối này bằng cái tên gì cho đúng: Contra bass, double bass hay arco bass?Nếu gọi một cái tên chung thì double bass là cái tên chính xác nhất. Nguồn gốc của cái tên này vẫn được tranh cãi khá nhiều.Có nguời bảo gọi là double bass vì kích thước và cường độ âm thanh của cây đàn này phát ra gấp đôi các loại nhạc cụ khác trong dàn nhạc giao hưởng (Đó là lý do nguời ta chỉ cần đến 1 cây contra bass trong một dàn nhạc trên 20 người).Có giả thuyết lại cho rằng cái tên gọi double bass xuất phát từ nhiệm vụ làm nền (doubling) của nhạc cụ này.Cũng có người bảo rằng chính hai khe cộng âm hình chữ C ( doubled C-shape sound holes) nằm ở hai bên hông đàn đã khiến cho cây đàn mang tên là double bass. Giả thuyết này xem ra kém thuyết phục vì các nhạc cụ họ viol đều có double sound holes hai bên thân cả. Còn như đã nói, Contra bass có kích thước to hơn,khi chơi nguời chơi phải đứng để chơi, trong khi arco bass có kích thước nhỏ hơn,người chơi có thể ngồi và để cây đàn tựa vào người của mình như cello.
                                                         
                                                                                 Tư thế của người chơi Arco bass
*Cây guitar bass ngày nay:

Đến năm 1959,cây bass guitar vẫn còn chưa ra đời.Nếu ai đã từng xem Elvis Presley trình bày Heartbreak Hotel hoặc Hound Dog thì vẫn thấy sự hiện diện của cây contra bass phía sau. Đến năm 1960, nhu cấu chơi nhạc rock bắt đầu bùng phát mạnh mẽ,những nhà làm đàn đã điện khí hoá cây guitar mới bắt đầu nghĩ đến việc điện khí hoá cây đàn bass.Dựa trên hình mẫu của cây guitar điện,người ta bắt đầu tạo ra cây guitar bass gồm 4 dây (E,A,D,G) bằng kim loại,cần đàn được chia thành các ngăn (từ 28-32 ngăn) với thùng đàn đặc và bộ phận khuyếch âm (pick-up). Đến năm 1967 thì cây guitar bass 5 dây và 6 dây cũng ra đời và cho đến nay, đã có loại guitar bass 7 dây.Tuy nhiên về cấu tạo thì hầu như không có gì thay đổi nữa. Bass điện cũng sử dụng nhứng đồ nghề giống như guitar điện chỉ trừ bộ phận biến âm distortion ít được sử dụng hơn (Các tay chơi bass ở VN hầu như không ai sử dụng distortion cho đàn bass của mình cả trừ sư phụ Lý Được).Về cây bass 6 dây, thì hình như chỉ có anh Lê Quang của nhóm Da Vàng chơi mà thôi.
                                                     
                                                                                     Six-string bass guitar

( Barrygibson -TTVNOL)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Lưu trữ Blog